ประสบการณ์ด้านจิตใจของพ่อแม่เลี้ยงเดี่ยว
: เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึกพ่อแม่เลี้ยงเดี่ยวที่เลี้ยงดูบุตรตามลำพัง อันมีสาเหตุมาจากการหย่าร้างหรือคู่ครองเสียชีวิต ในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล จำนวน 10 ราย
จากข้อมูลพบว่า ในระยะแรกหลังการสูญเสียคู่ครองไป พ่อแม่เลี้ยงเดี่ยวต้องเผชิญกับปัญหาที่ผ่านเข้ามาในชีวิตหลายๆ ด้าน โดยเรื่องราวหรือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นอย่างไม่คาดคิดนั้นส่งผลกระทบต่ออารมณ์และความรู้สึกอย่างมาก
พ่อแม่เลี้ยงเดี่ยวต้องปรับเปลี่ยนวิถีการดำรงชีวิตในทุกด้าน ทั้งการเลี้ยงดูบุตรตามลำพัง การทำงานบ้าน การทำงานเลี้ยงชีพ และการบริหารจัดการด้านเศรษฐกิจของครอบครัวให้เพียงพอ ซึ่งล้วนเป็นสิ่งที่ก่อให้เกิดความเครียด ด้วยเหตุนี้ การดูแลตนเองของพ่อแม่เลี้ยงเดี่ยวจึงเป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะในด้านจิตใจที่จะต้องให้มีความเข็มแข็งมั่นคงเพื่อเผชิญกับปัญหาต่างๆ
เมื่อพ่อแม่เลี้ยงเดี่ยวสามารถเยียวยารักษาจิตใจของตนจนนำพาครอบครัวก้าวพ้นวิกฤตมาได้แล้ว การเรียนรู้ผ่านประสบการณ์ตรงที่ผ่านมาเข้ามาในชีวิต ส่งผลให้พ่อแม่เลี้ยงเดี่ยวมีความงอกงามเกิดขึ้นภายในใจ คือมีความคิดและมุมมองที่เปลี่ยนไปในทางที่ดีขึ้น สามารถยอมรับการเปลี่ยนแปลงในชีวิตและใช้ชีวิตอยู่กับความจริงในปัจจุบันได้
สามารถสรุปได้เป็น 3 ประเด็นหลักต่อไปนี้
1. ความทุกข์ใจจากการสูญเสียคู่ครอง
- การทำใจยอมรับไม่ได้
- ความผิดหวัง/เสียใจ
- ความน้อยใจในโชคชะตา
- ความกังวลใจเกี่ยวกับอนาคต
2. การดูแลจิตใจให้คลายความทุกข์ใจ
การหาสิ่งยึดเหนี่ยวจิตใจ
- ธรรมะเป็นที่พึ่งทางใจ
- ข้อความ/คติเตือนใจ
การฝึกจิตใจให้สงบ
- การนั่งสมาธิ
- การปล่อยวาง
การมุ่งความสนใจไปที่งาน/กิจกรรม
- การทำงานเพิ่ม
- การทำกิจกรรมที่ชอบ
- การทำกิจกรรมร่วมกับบุตร
การแสวงหา/ได้รับความช่วยเหลือด้านจิตใจ
- เพื่อน
- ครอบครัว
- นักจิตวิทยา
- ชมรม/เครือข่าย
3. ความงอกงามหลังผ่านพ้นวิกฤตการณ์ครอบครัว
การใช้ชีวิตอยู่กับความจริง
- การยอมรับความจริง
- การอยู่กับปัจจุบัน
การเปลี่ยนความคิดและมุมมองไป
- การมองตนในทางบวก
- ความเข้มแข็ง อดทน
- ความภาคภูมิใจในตนเอง
- ความมั่นใจในความสามารถของตน
- การมองสถานการณ์ในทางบวก
- การมองวิกฤตเป็นโอกาส
- การมองเห็นทางออกของปัญหา
ผลการศึกษาวิจัยนี้ทำให้เกิดความเข้าใจประสบการณ์ด้านจิตใจของพ่อแม่เลี้ยงเดี่ยว เพื่อใช้เป็นแนวทางสำหรับนักจิตวิทยาการปรึกษา ในการช่วยเหลือฟื้นฟูด้านจิตใจแก่พ่อแม่เลี้ยงเดี่ยวต่อไป
“ประสบการณ์ด้านจิตใจของพ่อแม่เลี้ยงเดี่ยวในการเลี้ยงดูบุตร : การศึกษาเชิงคุณภาพ”
“Psychological experiences of single parents in child rearing : a qualitative study”
โดย นางสาวสุชาดา สร้อยสน
ที่ปรึกษา ผศ. ดร.กรรณิการ์ นลราชสุวัจน์
วิทยานิพนธ์ (ศศ.ม.) สาขาวิชาจิตวิทยาการปรึกษา คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (2553)
วิทยานิพนธ์ฉบับเต็ม https://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/21058
