การรับรู้ความหลากหลายของคนนอกกลุ่ม หมายถึง ความสามารถในการมองเห็นความเป็นปักเจกบุคคลของคนนอกกลุ่ม เป็นวิธีการช่วยลดอคติและความคิดเหมารวม ซึ่งมีผลต่อการตัดสินเกี่ยวกับข้อมูลระหว่างกลุ่ม
การรับรู้ถึงคุณลักษณะความเป็นปัจเจกบุคคลที่อยู่ในกลุ่มสามารถลดความขัดแย้งระหว่างกลุ่มได้ ตรงกันข้ามกับการรับรู้ความเหมือนของคนนอกกลุ่ม มีความสัมพันธ์กับความคิดเหมารวมและการเลือกปฏิบัติ
การศึกษาทางจิตวิทยาเสนอว่า การรับรู้ความหลากหลายของคนนอกกลุ่มมีผลต่อความมั่นใจในการตัดสินคนอื่น เช่น การรับรู้ว่าคนผิวดำแต่ละคนมีความแตกต่างกัน จะทำให้คนผิวขาวเกิดความลังเลใจต่อการตัดสินพฤติกรรมของเด็กผิวดำมากกว่าการตัดสินพฤติกรรมเด็กผิวขาว กล่าวคือ โดยทั่วไปหากบุคคลมีอคติและมีความคิดเหมารวมต่อคนกลุ่มอื่น จะมีความมั่นใจและตัดสินใจอย่างรวดเร็วต่อพฤติกรรมของคนกลุ่มนั้น ดังนั้นหากบุคคลมีการรับรู้ความแตกต่างเฉพาะบุคคลที่เป็นสมาชิกกลุ่มอื่น เขาจะไม่มั่นใจหรือจะเกิดความลังเลก่อนที่จัดตัดสินโดยทันที
การรับรู้ความหลากหลายของคนนอกกลุ่มเป็นองค์ประกอบสำคัญต่อแบบแผนทางความคิดที่มีต่อกลุ่มสังคม (social group) และมีบทบาทสำคัญต่อกระบวนการจัดสรรปันส่วน บุคคลที่มีการรับรู้ความซับซ้อนของกลุ่มน้อยจะประเมินสมาชิกกลุ่มอย่างสุดขั้ว ไม่บวกก็ลบเลย ในสถานการณ์ที่สมาชิกกลุ่มมีความเหมือนกันและมีลักษณะเด่นทางบวกจะยิ่งถูกประเมินด้านบวกมากขึ้น ทำนองเดียวกัน หากคุณลักษณะทางลบของสมาชิกเด่น ก็จะยิ่งถูกประเมินทางลบมากในกลุ่มที่ถูกมองว่าเป็นเนื้อเดียวกันมากกว่าต่างกัน จึงเป็นที่มาของวิธีการมองคนนอกกลุ่มแบบง่ายไม่ซับซ้อน และประเมินอย่างสุดขั้ว เมื่อเทียบกับการประเมินคนกลุ่มเดียวกัน
การมีความหลากหลายในสังคมจะนำไปสู่สังคมแห่งความใจกว้างและมีความอดทน งานวิจัยเกี่ยวกับสังคมที่มีความหลากหลายของวัฒนธรรมแสดงให้เห็นถึงการมีบรรทัดฐานทางสังคมที่ต่างฝ่ายต่างเข้าอกเข้าใจซึ่งกันและกัน บนพื้นฐานเจตคติและพฤติกรรมที่ยอมรับสมาชิกของสังคมอีกฝ่าย ตรงกันข้ามกับสังคมที่ยึดแต่หลักความเป็นแบบแผนของวิถีชีวิตเนื้อเดียวกัน โดยชูลักษณะเด่นเพียงหนึ่งเดียวและใช้เป็นเครื่องนำทางพฤติกรรมของสมาชิกกลุ่ม สังคมนั้นจะมีแนวโน้มการตอบสนองไปในทางลบ
การขยายความเข้าใจที่มีต่อคนนอกกลุ่มช่วยส่งเสริมให้มีคุณลักษณะของความอดทนต่อความแตกต่างและมีเจตคติเชิงบวกกับสมาชิกในสังคม การชื่นชมและมีความยินดีกับลักษณะพหุวัฒนธรรม (multicultural) มากกว่าเจตคติแบบตาบอดสี (colorblind attitudes) ที่ปฏิเสธการรับรู้ถึงความแตกต่าง การมองแบบหลากหลายจึงเป็นเครื่องมือสำคัญต่อการลดอคติต่อต้านคนกลุ่มน้อยในสังคม
ข้อมูลจาก
เพ็ญประภา ปริญญาพล. (2565). การจัดบุคลิกภาพแบบหลากหลายและการเขียนเรียงความต่อต้านเจตคติต่อเจตคติระหว่างกลุ่มพุทธและมุสลิม: การศึกษาอิทธิพลส่งผ่านของความซับซ้อนของอัตลักษณ์ทางสังคมและอิทธิพลกำกับของค่านิยมส่วนบุคคลในพื้นที่ความไม่สงบภาคใต้ของไทย [วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย]. คลังปัญญาจุฬาฯ. https://doi.org/10.58837/CHULA.THE.2022.537
